Onderweg

Als handelsreiziger in de kunsten ben ik veel onderweg en verwonder ik me over de veranderingen in het landschap. Als ik, na een Randstedelijke excercitie, voorbij de verblindende geluidsschermen op Velperbroek, moederschoot Achterhoek nader, is het Liemerse gewest gestadig veranderd in een grootschalig landschap met Amerikaanse elementen. Een hemelhoog aanplakbord liet ons eerst kennismaken met een smokende cowboy. Na het verbod op sigarettenreclame aan de grote weg, is de stoere veedrijver verdreven door tante Pos. In de rechter zijspiegel verschijnt een grote M op een hoge paal en Coca Cola. Een Scandinavische wegwerpmeubelgigant lonkt de automobilist om af te slaan. Het landschap is stiekem veranderd in een reusachtige etalage. 

Momenteel is er uitverkoop. Om beslissers duidelijk te maken dat men door een speerpuntlocatie Centerpoort rijdt, worden alle zeilen bijgezet. In de weilanden zijn meer dan manshoge rode speerpunten in de grond gestoken. 1996: de slag bij Duiven. Concrete poëzie in het landschap, maar ook de voorbode van een voortzetting van het grootschalig bouwen ten behoeve van een bedrijventerrein. 
 
Stukken verder sponsort de gemeente Doetinchem een torenhoge reclamezuil, door middel van een armzalig digitaal klokje. Het topt, zonder gevoel voor verhouding, de driehoekige constructie -waarop een dakdekker, een rubberverwerker, een scheidingswandenzetter en een verwarmer om aandacht schreeuwen- onooglijk af. De Amerikaanse cafetariaketen voltooit de Ver-USA-nisering van het Achterhoekse landschap met alweer een M op een paal. Het zelfbedieningsbedrijf durft zich hier zelfs restaurant te noemen. Blijkbaar staat de Big M voor Modern, de grote vooruitgang. 
 
Ons kleinschalige landchap wordt hieraan opgeofferd. De kleine ondernemers imiteren met liefde hun grote voorbeelden. De antiekhandelaar, de kantoormeubelhal, het pannenkoekenhuis, de discotheek, het huisdierencrematorium, de keukenimport, maar ook de evangelisatie, de hippische dagen, het hengstenbal en de bloemencorso: allemaaal hebben ze -ondanks pogingen van gemeenten om het te verbieden- een manier gevonden om aandacht voor hun handel te krijgen. Mobiliteit is het gat in de wetgeving. Als het reclamebord maar wielen heeft kan menig weilandbezitter, door het parkeren van deze gemankeerde aanhangwagens op zijn grondgebied, een aardig grijpstuiver bijverdienen. Aannemers en bouwbedrijven nemen zelfs de moeite niet om een constructie op wielen te maken. Een bordje in de weide volstaat! Ze zijn op sommige boerderijen met een continue klus bezig. Het karwei wil maar niet klaar komen. 
 
De laatste truc is het parkeren van bedrijfsauto’s op parkeerplaatsen. Meierend om attentie stond een Doetinchems verhuiswagenverhuurbedrijf tijdens de bouwvak een plek bezet te houden op de Varsseveldse carpoolplaats. Pure anti-reclame, verhuiswagens horen op de weg, te verhuizen.
Maar, ook de gemeentelijke overheden zelf, doen driftig aan de bezoedeling van de omgeving mee. Zelhem etaleert zich –als ik de kleur van de letters op de vermoeid poepgele reclameborden letterlijk neem- als het gifgroene hart van de Achterhoek.
 
Met de regelmaat van de klok lees ik dat dezelfde gemeentelijke overheden verordeningen maken om deze  wildgroei van reclame uit het landschap te weren. Maar inconsequent handelen maakt van deze strijd donquichotterie. De Achterhoek, onderweg naar 2001, uiteindelijk één grote uitstalkast!
​ | 14-09-1996